Μobbing ή αλλιώς Ηθική Παρενόχληση στον χώρο εργασίας
Το mobbing έχει επεξηγηθεί με διαφορετικούς όρους όπως «ψυχολογική παρενόχληση», «ηθική παρενόχληση» κ.α. Εμείς υιοθετήσαμε τη μετάφραση του mobbing ως «ηθική παρενόχληση», ορισμό που έδωσε πρώτη η Dr. Marie France Hirigoyen, ψυχίατρος και ψυχαναλύτρια με εξειδίκευση στο mobbing & bullying στον χώρο εργασίας.
Σε αρκετές χώρες, το Mobbing και το Workplace Bullying χρησιμοποιούνται για το ίδιο φαινόμενο. Από τη δική μας εμπειρία και έρευνα, είναι δύο διαφορετικά φαινόμενα που δεν θα πρέπει να συγχέονται.
Τι σημαίνει «ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ»;
Παρενόχληση είναι το να υποβάλουμε κάποιον σε συστηματικές μικρές επιθέσεις.
Στο λεξικό Robert η λέξη παρενοχλώ σημαίνει «υποβάλλω κάποιον ασταμάτητα σε επαναλαμβανόμενες μικρές επιθέσεις».
Με άλλα λόγια, η έννοια της παρενόχλησης αποκτά νόημα μέσα από τη διάρκειά της.
Τι σημαίνει «ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ»;
Παρενόχληση είναι το να υποβάλουμε κάποιον σε συστηματικές μικρές επιθέσεις.
Στο λεξικό Robert η λέξη παρενοχλώ σημαίνει «υποβάλλω κάποιον ασταμάτητα σε επαναλαμβανόμενες μικρές επιθέσεις».
Με άλλα λόγια, η έννοια της παρενόχλησης αποκτά νόημα μέσα από τη διάρκειά της.
Τι σημαίνει «ΗΘΙΚΗ» παρενόχληση;
Η έννοια της ηθικής παρενόχλησης επιλέχθηκε από την Dr. Marie France Hirigoyen για να υπογραμμίσει ότι το φαινόμενο δεν αφορά μόνο τις λειτουργίες των ψυχολογικών μηχανισμών, ούτε άπτεται μόνο της ψυχολογικής έρευνας.
Επέλεξε τον όρο «ηθική» γιατί «ενέχει και τη δική μας στάση απέναντι στο πρόβλημα. Πρόκειται για το καλό και το κακό, γι’ αυτό που είναι αποδεκτό ή δεν είναι αποδεκτό στην κοινωνία μας και αυτό που αρνούμαστε». (Hirigoyen, 2001)
Βέβαια, η ηθική είναι κάτι εντελώς υποκειμενικό και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα όταν καλούνται δικαστήρια ή ειδικοί να αποφασίσουν για το σε μια περίπτωση υπήρξε ή δεν υπήρξε mobbing. Το κενό στην Ελληνική & ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι μεγάλο και μόνο στην Γαλλία & Σουηδία υπάρχει σχετική πρόβλεψη στον νόμο.
Όπως και να έχει, η έννοια της ηθικής παρενόχλησης είναι διαφορετική από αυτήν του εργασιακού εκφοβισμού (workplace bullying). Διαφέρουν και ως προς τις πρακτικές-συμπεριφορές, αλλά και ως προς τη σχέση των ατόμων. Στην ηθική παρενόχληση, ο θύτης είναι συνήθως συνάδελφος του ίδιου ιεραρχικού στρώματος, μπορεί όμως να είναι υφιστάμενος ή προϊστάμενος. Μπορεί μάλιστα να υπάρχουν πολλοί θύτες, που λειτουργούν ως ομάδα. Οι συμπεριφορές παρενόχλησης είναι αρχικά πιο ανεπαίσθητες, δύσκολα παρατηρήσιμες από άλλους.
Αντίθετα, ο εκφοβισμός συνήθως (αλλά όχι πάντα) ασκείται από πάνω προς τα κάτω, από άτομο σε θέση ευθύνης προς τον υφιστάμενό του. Οι συμπεριφορές εκφοβισμού είναι πιο άμεσα αντιληπτές και από το θύμα και από τους παρατηρητές-συναδέλφους. Για παράδειγμα, οι συχνές φωνές είναι συμπεριφορά εκφοβισμού.
Με μία φράση, το mobbing είναι
«μία βία σε μικρές δόσεις που δεν εντοπίζεται αλλά είναι πολύ καταστροφική»
Με άλλα λόγια, κάθε επεισόδιο ηθικής παρενόχλησης από μόνο του δεν φαίνεται κάτι σοβαρό ή σημαντικό. Ωστόσο, «έχει τέτοια συσσωρευμένη επίδραση που πλήττει βαθιά το άτομο και μπορεί να το αποσταθεροποιήσει εντελώς.»
Έρευνες έδειξαν ότι ο τρόπος άσκησης mobbing / ηθικής παρενόχλησης διαφέρει πολύ ανάλογα με τον κλάδο και τη δυναμική των ομάδων. Στο Mobbing κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Γενικά, στους τομείς παραγωγής η βία είναι πιο άμεση, λεκτική ή σωματική. Σε υπηρεσίες και όσο ανεβαίνουμε στην ιεραρχία, οι επιθέσεις είναι όλο και πιο καλυμμένες, διαστροφικές και δύσκολο να εντοπιστούν.