Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας:Η Ψυχική Υγεία στον Εργασιακό Χώρο ως διακεκριμένη προτεραιότητα

Άρθρο της Μαρίας Αγελαδά, HR manager, BoD member του Σωματείου μας

 

Αν κάτι μας δίδαξε, μεταξύ άλλων, η πρόσφατη πανδημία είναι η προσοχή που οφείλουμε να επιδεικνύουμε στο τεράστιο θέμα της ψυχικής μας υγείας.  Τόσο σε προσωπικό αλλά ιδιαίτερα σε επαγγελματικό επίπεδο, έννοιες όπως η υποστήριξη, η επικοινωνία και η στην εργασία αναδείχθηκαν πιο καίριες από ποτέ, με τους εργαζόμενους να αναζητούν τα χαμένα όρια ανάμεσα σε εργασία και ζωή, τους εργοδότες να παρέχουν τρόπους για να κρατήσουν ασφαλές και παραγωγικό το ανθρώπινο δυναμικό τους και τελικώς η διάσταση της ψυχικής ανθεκτικότητας (και της ευημερίας των εργαζομένων συνολικά) να αποτελεί πλέον μέχρι και σήμερα μια από τις σημαντικότερες προτεραιότητες για τους Οργανισμούς.

H φετινή καμπάνια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ημέρα Ψυχικής Υγείας που τιμάται στις 10 Οκτώβρη  κι έχει ως θέμα ‘It is Time to Prioritize Mental Health in the Workplace’– “Είναι ώρα να προτεραιοποιήσουμε την ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας”, μας υπενθυμίζει τη ζωτική σχέση μεταξύ ψυχικής υγείας και εργασίας και υπερθεματίζει πώς τα ασφαλή, υγιή περιβάλλοντα εργασίας μπορούν να λειτουργήσουν ως προστατευτικός παράγοντας για την ψυχική υγεία των εργαζομένων.

Ωστόσο, στο ελληνικό εργασιακό γίγνεσθαι, η εικόνα αναφορικά με την ψυχική υγεία των εργαζομένων, στην μετα-covid εποχή, εξακολουθεί να προβληματίζει. Έρευνα του 2023 για την Ψυχική Υγεία & Ευεξία των εργαζόμενων στην Ελλάδα, καταδεικνύει ότι παρά τα σπουδαία πρόσφατα διδάγματα, οι εργαζόμενοι δε φαίνεται να διαπιστώνουν ουσιαστική πρόοδο σε αυτόν τον τομέα. Μάλιστα στην εν λόγω έρευνα που διεξήχθη με σύμπραξη της EY, της HELLAS EAP και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και συμμετείχαν πάνω από 3.000 εργαζόμενοι, η ίδια η εργασία αναδείχθηκε ως πρωταρχική πηγή άγχους για τους συμμετέχοντες, με την διαχείριση των οικονομικών και την γενικότερη ανησυχία για το μέλλον, να ακολουθούν. Την ίδια στιγμή, η εργασιακή ποιότητα ζωής παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, με μόλις το 23% των εργαζομένων να πιστεύει ότι ο Οργανισμός τους φροντίζει ουσιαστικά για την ψυχική τους ευημερία.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το στρες, το άγχος και η κατάθλιψη αποτελούν το πρώτο πιο συχνό πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την εργασία και επηρεάζει τους ευρωπαίους εργαζομένους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Υγεία και την Ασφάλεια στην εργασία (EU-OSHA), ερευνά (έργο 2022-2025), τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που σχετίζονται με την εργασία και την ψυχική υγεία στην εργασία, για σκοπούς χάραξης πολιτικής ευαισθητοποίησης και πρόληψης. Ανάμεσα στους τομείς έρευνας του συγκεκριμένου έργου εντάσσεται και το φαινόμενο της βίας και παρενόχλησης (βία που ασκείται σε εργαζόμενους από τρίτους, είτε αυτοί είναι ασθενείς, πελάτες ή άλλα μέλη του κοινωνικού συνόλου, τον εκφοβισμό και την παρενόχληση στο χώρο εργασίας, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας και την ενδοοικογενειακή βία).

Το mobbing ως ψυχοκοινωνικός κίνδυνος έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για τα άτομα, οδηγώντας σε βεβαρημένη ψυχική υγεία (άγχος, μειωμένη εργασιακή ικανοποίηση, κατάθλιψη κα), αλλά και για το σύνολο του οργανισμού καιμε ουσιαστικό αντίκτυπο και κίνδυνο για την Επιχείρηση. Υψηλοί ρυθμοί αποχώρησης, χαμηλότερα ποσοστά δέσμευσης, απόδοσης εργαζομένων και τελικά συνολικής παραγωγικότητας είναι κοινά χαρακτηριστικά σε χώρους εργασίας που ανθίζει το mobbing.

Τι μπορεί να κάνει ο οργανισμός για να διασφαλίσει την ψυχική υγεία των εργαζομένων;

 

 

Η αντιμετώπιση του mobbing είναι κρίσιμη για την προώθηση της ψυχικής υγείας στην εργασία και η δημιουργία ενός υποστηρικτικού και συνεργατικού εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί παράγοντα-κλειδί. Οι εργοδότες θα πρέπει να προωθήσουν μια ανοιχτή κουλτούρα όπου οι εργαζόμενοι θα αισθάνονται ασφαλείς να συζητούν τις εμπειρίες τους χωρίς το φόβο αντιποίνων, ξεκινώντας με την υιοθέτηση σαφών πολιτικών κατά του εκφοβισμού (Κώδικας Δεοντολογίας, Πολιτική Κατά της Βίας & Παρενόχλησης N4808/21), παρέχοντας εκπαίδευση για την επικοινωνία με σεβασμό και συμπεριληπτική γλώσσα (project nice συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση) και καθιερώνοντας  κανάλια αναφοράς περιστατικών παρενόχλησης. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμοι πόροι ψυχικής υγείας, όπως υπηρεσίες συμβουλευτικής και προγράμματα υποστήριξης εργαζομένων. Τέτοιες παρεμβατικές δράσεις μπορεί να βοηθήσουν ουσιαστικά στην αποφυγή ή/και στην αντίδραση στον εκφοβισμό και να συμβάλλουν θετικά στην διαμόρφωση της βάσης ενός υγιούς χώρου εργασίας.

Τέτοιες παρεμβατικές δράσεις μπορεί να βοηθήσουν ουσιαστικά στην καλλιέργεια ενσυναίσθησης στο χώρο εργασίας που με την σειρά της θα συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του στίγματος της ηθικής παρενόχλησης, μέσα απο το πρίσμα του ανοιχτού διαλόγου και της κατανόησης μεταξύ των εργαζομένων, προάγοντας έτσι μια κουλτούρα αποδοχής και υποστήριξης.

Τι μπορείς να κάνεις ΕΣΥ;

Υπάρχουν τρόποι που μπορείς να εφαρμόσεις για να προστατεύσεις την ψυχική σου υγεία ειδικά σε περιβάλλοντα που μπορεί να υφίστασαι (ή να είσαι μάρτυρας) ηθική παρενόχληση.

 

1. Αναγνώριση και κατανόηση: Κατανόησε τα σημάδια της ηθικής παρενόχλησης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει συνεχείς επικρίσεις, διασυρμό, υποτίμηση, ή αποκλεισμό από ομάδες.
2. Στήριξη: Μίλησε με φίλους, οικογένεια ή συναδέλφους που μπορούν να κατανοήσουν την κατάσταση. Η υποστήριξη από άλλους είναι πολύ σημαντικός παράγοντας ψυχικής ισορροπίας.
3. Καταγραφή: Κράτησε -όσο πιο αντικειμενικά μπορείς -ημερολόγιο για τα περιστατικά. Αυτό θα σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις μοτίβα και να έχεις αποδείξεις αν αποφασίσεις να αναφέρεις την κατάσταση.
4. Θέσπιση ορίων: Μάθε να λες “όχι” και να θέτεις όρια με τους συναδέλφους σου. Είναι σημαντικό να προστατεύσεις τον εαυτό σου.
5. Επαγγελματική βοήθεια: Εξέτασε το ενδεχόμενο να μιλήσεις με έναν ψυχολόγο ή σύμβουλο. Μπορούν να σε βοηθήσουν να επεξεργαστείς τα συναισθήματά σου και να αναπτύξεις στρατηγικές αντιμετώπισης.
6. Αναζήτηση πόρων: Ανέτρεξε σε κανονισμούς και  διαδικασίες της εταιρείας σου σχετικά με την παρενόχληση, εφόσον υπάρχουν. Η γνώση μπορεί να σου δώσει δύναμη.
7. Θωρακίσου:  Ανέπτυξε συνήθειες όπως ο διαλογισμός, η άσκηση ή άλλες δραστηριότητες που σε χαλαρώνουν και σε ανανεώνουν.
8. Μην αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου: Η ηθική παρενόχληση συχνά προκαλεί αμφιβολίες για την αυτοεκτίμηση. Θυμήσου ότι αξίζεις σεβασμό και ότι η κατάσταση δεν είναι δικό σου λάθος.
9. Αποχώρησε : Μην ξεχνάς ότι η αποχώρηση δεν είναι ήττα! Εάν έχεις εξαντλήσει κάθε τρόπο να προστατευτείς, σκέψου μήπως ήρθε η ώρα να αφήσεις πίσω ένα κακοποιητικό περιβάλλον εργασίας και κέρδισε την ψυχική σου ηρεμία..
10. Ενημερώσου:  Ο Νόμος 4808/21 θέτει ένα υποχρεωτικό πλαίσιο που πλέον και στην Ελλάδα, σέβεται, προωθεί και πραγματώνει το δικαίωμα κάθε ανθρώπου για έναν κόσμο εργασίας απαλλαγμένο από βία και παρενόχληση. Ενημερώσου για το νομικό πλαίσιο και τα δικαιώματα σου εδώ.

Πηγές :

1. https://www.who.int/campaigns/world-mental-health-day/2024
2. https://www.ey.com/el_gr/workforce/i-psixiki-ygeia-ton-ergazomenon-stin-ellada-to-2023
3. https://osha.europa.eu/el/safety-and-health-legislation/eu-strategic-framework-health-and-safety-work-2021-2027
4. https://nice-project.eu/deliverables/
5. https://www.elinyae.gr/ethniki-nomothesia/n-48082021-fek-101a-1962021

 

 

Μαρία Αγελαδά

[/vc_column][/vc_row]